Báo cáo đề xuất cấp Giấy phép môi trường dự án nâng cấp nhà máy sản xuất bột cá

ĐỀ XUẤT CẤP GIẤY PHÉP MÔI TRƯỜNG (GPMT) DỰ ÁN NÂNG CẤP NHÀ MÁY SẢN XUẤT BỘT CÁ VỚI TỔNG CÔNG SUẤT 5.400 TẤN/NĂM

I. MỞ ĐẦU

Ngành chế biến thủy sản là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn tại Việt Nam, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu và tạo việc làm cho hàng triệu lao động tại các khu vực ven biển. Trong chuỗi giá trị này, sản xuất bột cá từ phế phụ phẩm của ngành chế biến hải sản có vai trò đặc biệt quan trọng. Bột cá là nguồn nguyên liệu giàu đạm được sử dụng phổ biến trong ngành thức ăn chăn nuôi, đặc biệt là thức ăn thủy sản. Việc tận dụng hiệu quả các phụ phẩm như đầu cá, xương cá, ruột cá không chỉ góp phần gia tăng giá trị kinh tế mà còn giảm thiểu áp lực môi trường từ lượng chất thải hữu cơ rất lớn phát sinh từ các nhà máy chế biến thủy sản.

Dự án nâng cấp nhà máy sản xuất bột cá nhằm nâng cao năng lực chế biến từ quy mô nhỏ lẻ lên tổng công suất 5.400 tấn sản phẩm/năm là một bước đi chiến lược, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản. Tuy nhiên, quá trình sản xuất bột cá cũng đi kèm với nhiều thách thức về môi trường như phát sinh mùi hôi, nước thải có tải lượng ô nhiễm cao, chất thải rắn hữu cơ và khí thải chứa các chất gây ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Do đó, việc lập báo cáo đề xuất cấp Giấy phép môi trường (GPMT) theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 là bắt buộc nhằm đảm bảo quá trình sản xuất của nhà máy tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường.

Bài viết này sẽ trình bày nội dung nghiên cứu chuyên sâu về báo cáo đề xuất cấp GPMT cho dự án nâng cấp nhà máy sản xuất bột cá, phân tích toàn diện các yếu tố liên quan đến quy mô sản xuất, nguồn gây ô nhiễm, biện pháp kỹ thuật kiểm soát tác động, các yêu cầu pháp lý và đề xuất giải pháp đảm bảo hoạt động bền vững, hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

II. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN DỰ ÁN

Nhà máy sản xuất bột cá được đầu tư xây dựng tại khu vực ven biển, gần các trung tâm chế biến hải sản nhằm tận dụng thuận lợi nguồn nguyên liệu tươi sống là phụ phẩm từ các nhà máy lân cận. Trước khi nâng cấp, nhà máy có quy mô nhỏ với công suất khoảng 2.000 - 3.000 tấn sản phẩm/năm, công nghệ sản xuất còn lạc hậu, mức độ cơ giới hóa thấp, hiệu quả xử lý môi trường chưa cao.

Dự án nâng cấp tập trung vào cải tạo mặt bằng, mở rộng nhà xưởng, thay thế thiết bị công nghệ hiện đại và tăng công suất lên mức 5.400 tấn sản phẩm/năm, tương đương khoảng 450 tấn sản phẩm/tháng. Nguyên liệu sử dụng bao gồm đầu cá, xương cá, nội tạng và các phụ phẩm khác, có thể tươi hoặc ướp lạnh, được cung cấp hàng ngày từ các cơ sở chế biến thủy sản trong khu vực. Nhà máy áp dụng công nghệ xử lý nhiệt để tách dầu, bốc hơi nước, sấy khô và nghiền thành phẩm. Quy trình sản xuất được tổ chức liên tục, khép kín nhằm hạn chế phát sinh mùi hôi và kiểm soát hiệu quả các dòng chất thải.

III. CĂN CỨ PHÁP LÝ VÀ YÊU CẦU LẬP GIẤY PHÉP MÔI TRƯỜNG

Căn cứ Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP và Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT, các cơ sở sản xuất thuộc lĩnh vực chế biến thực phẩm, thức ăn chăn nuôi có sử dụng nguyên liệu tươi sống từ động vật và có quy mô công nghiệp đều thuộc diện phải lập báo cáo đề xuất cấp GPMT. Với công suất nâng cấp lên 5.400 tấn/năm, nhà máy sản xuất bột cá hoàn toàn thuộc đối tượng quản lý môi trường cấp độ II theo phân nhóm rủi ro.

Hồ sơ đề xuất cấp GPMT bao gồm mô tả chi tiết về quy mô, công nghệ sản xuất, nguyên liệu sử dụng, các dòng thải phát sinh, đánh giá tác động môi trường tiềm ẩn, biện pháp xử lý và kiểm soát ô nhiễm, chương trình quan trắc môi trường định kỳ và phương án phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường. Cơ quan cấp giấy phép là Sở Tài nguyên và Môi trường nơi đặt nhà máy.

IV. NGUỒN GÂY TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG VÀ ĐỐI TƯỢNG BỊ ẢNH HƯỞNG

1. Nước thải

Phát sinh chủ yếu từ quá trình rửa nguyên liệu, thiết bị, nước ngưng từ quá trình hấp, ép, sấy, và nước thải sinh hoạt. Nước thải có tải lượng ô nhiễm rất cao, chứa hàm lượng chất hữu cơ lớn (BOD, COD), dầu mỡ, nitơ, phốt pho, vi sinh vật và chất rắn lơ lửng. Nếu không xử lý tốt sẽ gây ô nhiễm nghiêm trọng đến nguồn nước tiếp nhận và hệ sinh thái thủy sinh.

2. Khí thải và mùi hôi

Mùi hôi là một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất tại các cơ sở sản xuất bột cá. Nguồn phát sinh từ nguyên liệu tươi, quá trình nấu, sấy, ép, khí ngưng tụ và quá trình xử lý nước thải. Khí thải chứa amoniac, hydrogen sulfide, VOCs và các hợp chất chứa nitơ gây mùi đặc trưng và khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng.

3. Chất thải rắn

Bao gồm chất rắn tách từ nước thải, cặn bã không dùng được, vỏ bao bì, rác thải sinh hoạt. Nếu không được thu gom và xử lý đúng cách sẽ gây mất vệ sinh, thu hút ruồi muỗi và phát sinh dịch bệnh.

4. Tiếng ồn

Phát sinh từ thiết bị cơ khí như máy nghiền, bơm, quạt hút, hệ thống ép và sấy. Mức độ tiếng ồn thường trong khoảng 70 - 90 dBA, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe công nhân và môi trường xung quanh.

5. Nguy cơ sự cố môi trường

Có thể bao gồm sự cố rò rỉ nước thải, mất điện gây ngưng hệ thống xử lý, cháy nổ do nhiệt độ cao trong quá trình sấy, rò rỉ khí độc, mất kiểm soát mùi hôi hoặc sự cố hóa chất trong hệ thống xử lý nước thải.

V. PHÂN TÍCH MỨC ĐỘ TÁC ĐỘNG VÀ PHẠM VI ẢNH HƯỞNG

Mức độ tác động được đánh giá là trung bình đến cao, tùy thuộc vào vị trí địa lý của nhà máy, công nghệ sản xuất và hiệu quả của các biện pháp xử lý môi trường. Tác động đến môi trường không khí thông qua mùi hôi là yếu tố được cộng đồng quan tâm nhiều nhất. Ngoài ra, nếu xả thải không đạt chuẩn, nước thải có thể làm ô nhiễm các kênh rạch và nguồn nước ngầm. Phạm vi ảnh hưởng có thể kéo dài trong bán kính 500 - 1.000 mét, đặc biệt tại các khu vực dân cư hoặc khu nuôi trồng thủy sản gần nhà máy.

VI. CÁC GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG ĐỀ XUẤT TRONG GPMT

1. Xử lý nước thải

Nhà máy xây dựng hệ thống xử lý nước thải công suất tương ứng với lượng thải tối đa phát sinh, ứng dụng công nghệ sinh học kết hợp hóa lý gồm bể tách dầu mỡ, bể lắng, bể hiếu khí, bể lọc sinh học và hồ sinh học. Nước thải sau xử lý đạt quy chuẩn trước khi xả ra nguồn tiếp nhận hoặc sử dụng tái tuần hoàn cho các hoạt động không tiếp xúc trực tiếp.

2. Kiểm soát khí thải và mùi hôi

Áp dụng hệ thống xử lý mùi bằng tháp hấp phụ, rửa khí, ozone, than hoạt tính hoặc công nghệ plasma. Thiết kế khu nấu, sấy kín, hút khí tại nguồn. Các lỗ thông gió, ống khói cao đảm bảo phát tán khí ra vùng an toàn, tránh gây ô nhiễm cục bộ. Thường xuyên vệ sinh khu vực tiếp nhận nguyên liệu, sử dụng men vi sinh hoặc chế phẩm khử mùi.

3. Quản lý chất thải rắn

Phế phẩm được thu gom định kỳ, chuyển giao cho đơn vị có chức năng xử lý hoặc sử dụng làm nguyên liệu phối trộn phân bón hữu cơ nếu đạt tiêu chuẩn. Rác sinh hoạt được phân loại và ký hợp đồng với đơn vị xử lý rác đô thị.

4. Giảm thiểu tiếng ồn

Bố trí thiết bị gây tiếng ồn tại các khu vực xa dân cư, sử dụng vật liệu cách âm, bảo trì định kỳ và giảm thời gian hoạt động của các thiết bị ồn lớn trong giờ cao điểm. Trang bị bảo hộ cho công nhân.

5. Ứng phó sự cố môi trường

Xây dựng kế hoạch phòng ngừa và ứng phó sự cố, thành lập tổ xử lý khẩn cấp, lắp đặt hệ thống phát hiện sự cố rò rỉ, cháy nổ, trang bị bể sự cố, thiết bị chữa cháy, báo động tự động. Tổ chức diễn tập định kỳ.

6. Quan trắc và giám sát môi trường

Thực hiện quan trắc định kỳ chất lượng khí thải, nước thải, tiếng ồn, mùi hôi và gửi báo cáo đến cơ quan chức năng theo quy định. Lưu giữ hồ sơ phục vụ thanh tra, kiểm tra và quản lý nội bộ.

VII. CAM KẾT BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CỦA CHỦ DỰ ÁN

Chủ đầu tư cam kết đầu tư đầy đủ hệ thống xử lý môi trường, vận hành ổn định, đúng quy trình kỹ thuật, bố trí nhân sự chuyên trách môi trường, tổ chức tập huấn an toàn môi trường cho người lao động. Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật hiện hành, thực hiện báo cáo môi trường định kỳ và sẵn sàng tiếp nhận kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng và cộng đồng địa phương.

VIII. KẾT LUẬN

Dự án nâng cấp nhà máy sản xuất bột cá với công suất 5.400 tấn/năm là hướng đi đúng đắn nhằm tận dụng tối đa phụ phẩm thủy sản, nâng cao giá trị gia tăng, giảm thiểu ô nhiễm và phát triển bền vững ngành chế biến thủy sản. Tuy nhiên, dự án tiềm ẩn nhiều nguy cơ về môi trường, đặc biệt là mùi hôi và nước thải có tải lượng ô nhiễm cao. Việc lập báo cáo đề xuất cấp GPMT là công cụ quan trọng để kiểm soát toàn diện các tác động môi trường, đưa ra các giải pháp công nghệ phù hợp, đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Việc thực hiện nghiêm túc các nội dung trong GPMT sẽ là cơ sở để nhà máy vận hành an toàn, hiệu quả và góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành thủy sản.

MỤC LỤC.......................................................................................................... i

DANH MỤC CÁC TỪ VÀ CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT..................................... iv

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................. v

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ........................................................................... vii

Chương I THÔNG TIN CHUNG VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ...................................... 1

1. Tên chủ dự án đầu tư:..................................................................................... 1

2. Tên dự án đầu tư:............................................................................................ 1

3. Công suất, công nghệ, sản phẩm sản xuất của dự án đầu tư:.............................. 2

3.1. Công suất của dự án đầu tư:......................................................................... 2

3.2. Công nghệ sản xuất của dự án đầu tư:........................................................... 2

3.3. Sản phẩm của dự án đầu tư:.......................................................................... 4

4. Nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, phế liệu (loại phế liệu, mã HS, khối lượng phế liệu dự kiến nhập khẩu), điện năng, hóa chất sử dụng, nguồn cung cấp điện, nước của dự án đầu tư:     4

5. Các thông tin khác liên quan đến dự án đầu tư................................................. 8

Chương II SỰ PHÙ HỢP CỦA DỰ ÁN ĐẦU TƯ VỚI QUY HOẠCH, KHẢ NĂNG CHỊU TẢI CỦA MÔI TRƯỜNG................................................................................ 13

1. Sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia, quy hoạch tỉnh, phân vùng môi trường:.............................................................................................. 13

2. Sự phù hợp của dự án đầu tư đối với khả năng chịu tải của môi trường:.......... 14

Chương III KẾT QUẢ HOÀN THÀNH CÁC CÔNG TRÌNH, BIỆN PHÁP BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CỦA DỰ ÁN ĐẦU TƯ................................................................... 22

1. Công trình, biện pháp thoát nước mưa, thu gom và xử lý nước thải:................ 22

1.1. Thu gom, thoát nước mưa:......................................................................... 22

1.2. Thu gom, thoát nước thải:.......................................................................... 23

1.3. Xử lý nước thải:......................................................................................... 23

2. Công trình, biện pháp xử lý bụi, khí thải........................................................ 32

2.1. Công trình thu gom khí thải trước khi được xử lý:....................................... 32

2.2. Công trình xử lý bụi, khí thải đã được xây dựng, lắp đặt:............................. 32

2.3. Mô tả các biện pháp xử lý bụi, khí thải khác............................................... 39

3. Công trình, biện pháp lưu giữ, xử lý chất thải rắn thông thường:..................... 40

4. Công trình, biện pháp lưu giữ, xử lý chất thải nguy hại:.................................. 41

5. Công trình, biện pháp giảm thiểu tiếng ồn, độ rung:....................................... 42

6. Phương án phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường trong quá trình vận hành thử nghiệm và khi dự án đi vào vận hành:................................................................................ 42

7. Công trình, biện pháp bảo vệ môi trường khác............................................... 44

8. Biện pháp bảo vệ môi trường đối với nguồn nước công trình thủy lợi khi có hoạt động xả nước thải vào công trình thủy lợi: không có....................................................... 44

9. Kế hoạch, tiến độ, kết quả thực hiện phương án cải tạo, phục hồi môi trường, phương án bồi hoàn đa dạng sinh học (nếu có): không có......................................................... 44

10. Các nội dung thay đổi so với quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường:.............................................................................................. 44

Chương IV NỘI DUNG ĐỀ NGHỊ CẤP GIẤY PHÉP MÔI TRƯỜNG.............. 49

1. Nội dung đề nghị cấp phép đối với nước thải:................................................ 49

2. Nội dung đề nghị cấp phép đối với khí thải:................................................... 50

3. Nội dung đề nghị cấp phép đối với tiếng ồn, độ rung:..................................... 52

4. Nội dung đề nghị cấp phép của dự án đầu tư thực hiện dịch vụ xử lý chất thải nguy hại: 52

5. Nội dung đề nghị cấp phép của dự án đầu tư có nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất:.................................................................................................... 52

Chương V KẾ HOẠCH VẬN HÀNH THỬ NGHIỆM CÔNG TRÌNH XỬ LÝ CHẤT THẢI VÀ CHƯƠNG TRÌNH QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG CỦA DỰ ÁN................ 53

1. Kế hoạch vận hành thử nghiệm công trình xử lý chất thải của dự án:.............. 53

1.1. Thời gian dự kiến vận hành thử nghiệm:..................................................... 53

1.2. Kế hoạch quan trắc chất thải, đánh giá hiệu quả xử lý của các công trình, thiết bị xử lý chất thải:................................................................................................................. 53

2. Chương trình quan trắc chất thải (tự động, liên tục và định kỳ) theo quy định của pháp luật......................................................................................................................... 54

2.1. Chương trình quan trắc môi trường định kỳ................................................. 54

2.2. Chương trình quan trắc tự động, liên tục chất thải........................................ 56

3. Kinh phí thực hiện quan trắc môi trường hàng năm........................................ 56

Chương VI CAM KẾT CỦA CHỦ DỰ ÁN ĐẦU TƯ........................................ 57

PHỤ LỤC BÁO CÁO...................................................................................... 58

Chương I